Posted by : Unknown Jumat, 01 Maret 2013


Arti definisi dari Geguritan:
Geguritan (berasal dari bahasa Jawa Tengahan, kata dasar: gurit, berarti "tatahan", "coretan") merupakan bentuk puisi yang berkembang di kalangan penutur bahasa Jawa dan Bali.
Geguritan berkembang dari tembang, sehingga dikenal beberapa bentuk geguritan yang berbeda. Dalam bentuk yang awal, geguritan berwujud nyanyian yang memiliki sanjak tertentu. Di Bali berkembang bentuk geguritan semacam ini. Pengertian geguritan di Jawa telah berkembang menjadi sinonim dengan puisi bebas, yaitu puisi yang tidak mengikatkan diri pada aturan metrum, sajak, serta lagu .
Geguritan merupakan salah satu penciri sastra Jawa Modern yang sangat berkembang, diajarkan di sekolah-sekolah dan kerap dilombakan.
Geguritan mungkin terasa asing bagi telinga masyarakat Indonesia. Seiring dengan perkembangan zaman, geguritan memang seolah kehilangan nafasnya. Tidak banyak yang mengenal salah satu kebudayaan Jawa ini. Padahal nilai moral yang tinggi ditambah dengan unsur seni yang juga terkandung didalamnya menjadikan geguritan sebagai salah satu tradisi budaya yang patut dilestarikan.
Geguritan pada dasarnya adalah puisi atau sajak yang menggunakan bahasa Jawa. Biasanya berisikan tentang pengalaman hidup ataupun kejadian sehari-hari yang ada dalam masyarakat. Makna yang terkandung didalamnya pun terbilang positif karena berisikan tentang nilai-nilai kehidupan, petuah bijak, nasihat dan lain-lain.
Geguritan bersifat bebas karena merupakan tradisi lisan Jawa. Penyebarannya pun biasanya dilakukan dari satu generasi ke genarasi berikutnya. Karena bersifat nasihat dan petuah, biasanya penyebarannya dilakukan dari generasi tua ke generasi penerusnya.
Geguritan merupakan media halus untuk membentuk watak dan menumbuhkan kebaikan bagi generasi penerus. Dahulu dalam masyarakat Jawa kuno, geguritan seringkali disampaikan oleh para pujangga atau penyair yang kerapkali dianggap sebagai guru. Masyarakat pun saat itu amat menghormati keberadaan para pujangga.
Geguritan juga berkisah tentang tokoh-tokoh legendaris dalam mitologi Jawa seperti kisah Ramayana, Arjunawiwaha dan lain-lain. Tema lain seperti alam, penghargaan sesama manusia hingga bersifat suci karena mengandung nilai religius juga dapat ditemui pada geguritan.
Saat ini, Gegurita memang sedang mengalami masa surutnya. Selain berkembangnya kebudayaan lain yang berasal dari luar, pemahaman masyarakat sendiri akan geguritan memang semakin menurun. Kemampuan berbahasa Jawa yang sangat jarang saat ini juga menjadi penghalang berkembangnya geguritan saat ini.
Geguritan memang menjadi salah satu kekayaan kebudayaan Indonesia. Maknanya yang mendalam dan penuh nilai luhur budaya Indonesia menjadikan geguritan merupakan kebudayaan yang patut dipertahankan. Keberadaan geguritan sendiri bukan tidak mungkin dapat dijadikan pedoman ditengah kemerosotan dan kemunduran nilai-nilai seni budaya dan kebangsaan Indonesia.

  1. ^Dalam bahasa Jawa: tembang uran-uran awujud purwakanti atau "nyanyian yang sebagian kata-katanya diulang-ulang"
  2. ^Dalam bahasa Jawa: karangan kang pinathok kaya tembang nanging guru gatra, guru wilangan, guru lagune ora ajeg atau "karangan yang telah dirumuskan seperti nyanyian tetapi bait, suku kata, dan rimanya tidak tetap"

Namun jaman sekarang Geguritan mulai terasa asing di masyarakat karena beberapa factor :
1.      Peminat Sedikit
2.      Butuh Pemahaman Bahasa Jawa yang handal
3.      Butuh Ketlatenan membuat Geguritan
4.      Jarang Dilestarikan , Hanya beberapa orang saja yang masih berkecimpung dalam dunia geguritan



Berdasarkan jenis yadnya, geguritan dapat dikelompokkan menjadi 3, yaitu antara lain:

1. Geguritan Dewa Yadnya
2. Geguritan Manusa Yadnya
3. Geguritan Pitra Yadnya

Karena diatas sudah dijelaskan tentang pengertian geguritan, maka berikut ini akan dipublikasikan contoh geguritan kepada teman-teman semuanya, dimana contoh geguritan ini diperoleh dari berbagai sumber di Internet : 

Cerita Saka Manca

ing papan sarwa salju, aku
ngangen-angen lawang gubug binuka
ana bedhiyang lan lincak

nanging wis kebacut dadi salju
guritan apadene kekarepan
nglinthing bareng tumiyupe angin
nunjem-nunjem dom periih
sadawane wengi

kangmangka ing ngisor salju pinendhem candhi
sing durung kober kababar unine prasasti

Babad Wedhi Pasisir

Sorene sore jingga
wengine wengi biru
kembang pandhan mesem marang mbulan
tangane ngawe-awe sajak kemayu
apa hiya iki dayane layang atimu
sing jare bakal ditulis kalane ijen
lan sendhang mung amping-ampingann jendhela
sing wengi iki isih panggah binuka?

biyen aku nate apal gojegmu
kepiye nalika bingung ndhedher sagegem guritan
ing lemah suwung pinggire taman
ora ketang mbalang liring sambi mungkur
nyamudana wingkis sakehing kekarepan
nutup kudhuping kekembangan

iki babad wedhi pasir
pinaes ganda aruming mawar
rarasing riris dhadha kumesar


Apalagi bagi kamu orang jawa adalah hal bijaksana jika mau untuk melestarikan budaya sendiri, salah satunya adalah geguritan. Dengan begitu peninggalan nenek moyang kita akan tetap abadi dihati anak cucunya kelak sampai akhir zaman.

Berikut ini adalah kumpulan puisi bahasa jawa atau Geguritan paling lengkap terbaru dan teristimewa saya sajikan buat anda

PETENGING WENGI

sumribit angin ngelus langit sore
manuk sriti bali ing pucuking cemara
nganti tekaning wengi sing nyenyet
gawang-gawang katon pasuryanmu

gawe tambah kekesing angin sore
tumlawung rasa kang ngulandara
wengi bakal tumeka maneh
bareng karo wewayanganmu
kang bakal ngebaki impen petenging wengi

lumaku turut petenging lurung
bakal gawang-gawang campur mega-mega
apa kudu tak buwang bareng karo lumingsiring wengi ?

PEPADANG BAKAL TUMEKA

angrantu sinambi jumangkah ing dalan kang peteng kebak sandungan
mecaki lurung lurung kang dawa satengahing ara-ara samun
bumi kang kapidak kebak sinengker
anggawa ganda bacin
manuk manuk dhandhang kekitrang wayah sore
peteng kang gemuleng ing angganing manungsa

wus sinerat ana ing kitab duk ing uni
pepadang bakal tumeka anggawa kabar bebungah
kanggo kita sami jalma manungsa
kang bakal amadhangi lurung-lurung, dalan-dalan lan ara-ara samun
amadhangi sakendhenging jagat raya
mara gage kita sami tumenga ing angkasa
mangayubagya rawuhipun sang pepadhang
kanthi mesu raga nutup babahan nawa sanga
mangestu nampi pepadhang …..

WAYAH ESUK PEDUT ANGENDANU

rong puluh tahun kepungkur aku lan sliramu nate mlaku ana dalan kene
saklawase ora nate ketemu
saliramu lan saliraku wus beda ora kaya biyen nalika isih tak kanthi
gandaning wengi mau isih sumrebak ngebaki pedut wayah esuk

wus aja mbok tangisi lakon kang wus kapungkur
wus pirang wayah ketiga tak lakoni nganti rambut warna ireng lan putih
ing dalan iki rong puluh tahun kepungkur
ana cerita rinajut endah

dik, kala kala sliramu isih dadi impenku
pirsanana ana nduwur kae
ana teja manther ing sela-selaning gegodongan
lan lintang panjer wengi sing isih kari sakmenir gedhene

saiki aku lan sliramu linambaran rasa kangen
simpenen kangenmu ana impen ***

LINTANG-LINTANG

lintang-lintang abyor ing tawang
cumlorot sliweran nalika alihan
kumleyang mencok ing socamu asihku
cahyane gumebyar sunare gilar-gilar
ing telenge atimu sliramu tansah dakantu

lintang-lintang alihan
cumlorot telu ana pundhakku
kawitan lintang abang lintang perang
kapindho lintang mirunggan lintang kamanungsan
pungkasan lintang kumukus lintang kadurakan

SEDYAKU

Wis, Jeng…
Aku sumeleh
nyelehake pangarep-arepku
marang katresnan lan kawigatenmu sing semu
yen nyatane amung semene
cunthele lelakonku…

Pepenginku tansah sumandhing
lan nresnani sliramu
kudu dakprunggel
sing luwih wigati, Jeng
donga lan pengestumu wae
tansah mili kanggo aku

Wis, Jeng
aku pamit
becik njembarake pikir
nggayuh kabegjan
mring ati lan katresnan satuhu
tan ora binagi ing liyan
sempurna ing guritan siji…

PEPADANG BAKAL TUMEKA

angrantu sinambi jumangkah ing dalan kang peteng kebak sandungan
mecaki lurung lurung kang dawa satengahing ara-ara samun
bumi kang kapidak kebak sinengker
anggawa ganda bacin
manuk manuk dhandhang kekitrang wayah sore
peteng kang gemuleng ing angganing manungsa

wus sinerat ana ing kitab duk ing uni
pepadang bakal tumeka anggawa kabar bebungah
kanggo kita sami jalma manungsa
kang bakal amadhangi lurung-lurung, dalan-dalan lan ara-ara samun
amadhangi sakendhenging jagat raya
mara gage kita sami tumenga ing angkasa
mangayubagya rawuhipun sang pepadhang
kanthi mesu raga nutup babahan nawa sanga
mangestu nampi pepadhang

KEKUDANGANKU

o, ngger sang ponang jabang bayi
bebarengan tangismu kang kejer sumusup ing wengi
sira wus lahir kanthi slamet
nyawang gumelaring jagat raya

yen sira nangis tak emban lan tak tembangake dandang gula lingsir wengi
kapurih sira bisa turu kanthi tentrem
yen sira mesem tak kudang tak liling

o, ngger sang ponang jabang bayi
tak gadang dadiya wong kang luhur bebudenmu ing tembe ***

kanggo: fabian moreno setiawan lan rubi dirgantara

UDAN WAYAH SORE

udan riwis-riwis nggawa angin gumanti
ora kaya nalika kang kawuri sing kebak pangarep-arep
dikaya ngapa lemah wus kebanjur teles

sesuk esuk yen sang surya wiwit sumunar
lan manuk kepodang colat-colot ana wit gedang
tak tunggu tekamu ing sak ngisore payung
tak kanthi lakumu tumeka ngendi

mbokmenawa sesuk sore wus ora udan riwis-riwis
marakake gawe kekesing ati
manuk kepodang wus mabur mangulon
nanging tetep tak tunggu tekamu ***

NALIKA SEPI

pasuryanmu sing bening
tumiba ing banyu mili turut pletheking surya
saya suwe tansaya adoh
ninggalake sepi

tan ana sabawa gumrisiking alang alang
aku mung bisa nyawang
pasuryanmu sing kagawa banyu mili turut kali
nganti datan katon kasaput pedut *

RON GARING

Wengi sansaya atis
nalika aku sesingidan ing sajroning swara gamelan
kang digawa dening angin

prasasat tan kendhat
anggonku kulak warta adol prungu
ananging isih mamring

aku wis pingin cecaketan
obormu kang makantar-kantar
madhangi jangkah lan jagatku

ana ngendi papanmu
lelana tapa brata
tanpa pawarta tanpa swara

aku kadya ron garing
kumleyang kabur kanginan
ing jagat peteng lelimengan

krasa luwih abot
anggonku ngadhepi dina-dina ing ngarep
mlakuku ora mantep

kagubet ribet lan ruwet
adoh saka cahyamu
pedhut ing sakindering pandulu

panjenengan
guruku, sihku, oborku
kancanana sukmaku sinau bab katresnan sajroning ati.





Leave a Reply

Subscribe to Posts | Subscribe to Comments

- Copyright © 2013 Newbie - Hatsune Miku - Powered by Blogger - Designed by Johanes Djogan -